KODEKS DOBRYCH PRAKTYK
KODEKS DOBRYCH PRAKTYK W JEZUICKICH DUSZPASTERSTWACH AKADEMICKICH
Pragniemy, aby nasze Jezuickie Duszpasterstwa Akademickie były bezpiecznym środowiskiem wzrostu, budowania wspólnoty i współdziałania, pogłębiania wiary oraz relacji z Bogiem, odkrywania i rozwijania talentów i zdolności, środowiskiem, w którym można doświadczyć braterstwa i autentycznego wsparcia.
Do Duszpasterstwa Akademickiego należą studenci, osoby w wieku studenckim (18-25) oraz młodzi dorośli (25-35) ze wspólnot postakademickich.
Zdefiniowanie wieku zapewnia uczestnikom spotkań poczucie bezpieczeństwa i komfort.
W budowaniu bezpiecznego środowiska duszpasterze są wspierani przez osoby zaufania, do których można się zgłosić, gdy zaistnieje sytuacja sprzeczna z postanowieniami niniejszego Kodeksu.
Kandydatów na “osoby zaufania” proponuje duszpasterz, a następnie akceptuje grono odpowiedzialnych. Osoby zaufania są odpowiednio przygotowane do pełnienia swojej funkcji. Informacje kontaktowe do nich są ogólnie dostępne.
Chcemy dołożyć wszelkich starań, by osoby, które doświadczyły gdziekolwiek przemocy duchowej, fizycznej, psychicznej, seksualnej oraz werbalnej, spotkały się ze zrozumieniem oraz znalazły przestrzeń, w której mogą otrzymać wsparcie w procesie uzdrawiania
Dla realizacji przedstawionych wyżej celów stworzyliśmy Kodeks Dobrych Praktyk.
Niniejszy Kodeks jest zgodny z dokumentami Konferencji Episkopatu Polski oraz obu Polskich Prowincji Towarzystwa Jezusowego.
1. Każda i każdy z nas ma prawo do bycia traktowanym przez innych godnie i z szacunkiem.
2. W Duszpasterstwie dbamy o dobrą komunikację i używamy języka wyrażającego szacunek do każdej osoby, również w przestrzeni wirtualnej.
3. W relacjach szanujemy granice intymności każdej i każdego, budując poczucie bezpieczeństwa.
4. Nie do zaakceptowania jest także werbalne naruszanie dobra drugiej osoby przez wulgaryzmy, żarty o podtekście seksualnym lub zachęcanie innych do tego typu żartów.
5. Nietykalność cielesna każdej i każdego musi być zawsze szanowana.
6. Gest i dotyk są normalną formą komunikacji, jednak wchodzenie w jakikolwiek kontakt fizyczny musi iść w parze z najdalej posuniętą roztropnością i rozwagą. Obowiązuje tu zasada: lepiej mniej niż za dużo.
6.1. Właściwym zachowaniem respektującym nietykalność jest:
● poklepanie po ramionach lub plecach;
● uścisk dłoni lub „przybicie sobie piątki”;
● objęcie na powitanie czy pożegnanie;
● dotykanie rąk, ramion czy barków;
● trzymanie się za ręce w czasie zabawy lub modlitwy.
W niektórych sytuacjach właściwym jest zapytanie osoby o pozwolenie na taki rodzaj zachowania.
6.2. Niewłaściwym zachowaniem i nadużyciem nietykalności są wszelkie formy dotyku, o których wiemy, że dana osoba sobie ich nie życzy lub powodują dyskomfort innych obecnych tak jak ostentacyjne okazywanie czułości także w miejscach wyizolowanych, dotykanie okolic intymnych i wszelkie inne zachowania przekraczające granice przestrzeni osobistej.
7. Każdemu przysługuje prawo do prywatności. W szczególny sposób prawo to winno być respektowane w łazienkach i toaletach. W wymienionych miejscach nikt nie może w żaden sposób ingerować w prywatność.
8. Należy zadbać, aby spotkania indywidualne odbywały się w przestrzeni gwarantującej bezpieczeństwo i transparentność. Dotyczy to szczególnie duszpasterzy.
9. W czasie wyjazdów duszpasterskich:
a) na początku wyjazdu odpowiedzialni mają obowiązek zapoznać uczestników z obowiązującymi podczas niego zasadami;
b) sypialnie mężczyzn i kobiet powinny być odseparowane;
c) duszpasterz nie powinien nocować w pomieszczeniu, w którym nocują studenci. W wyjątkowej sytuacji, wymagającej od duszpasterza pozostania w nocy w sypialni ze studentami, powinien on o tym fakcie powiadomić swojego przełożonego i uzgodnić to z uczestnikami wyjazdu.
10. Ogólne zasady bezpieczeństwa w Jezuickich Duszpasterstwach
Chcemy, aby nasze duszpasterstwa były przestrzenią gościnną i otwartą. Musimy jednak pamiętać, że niektórzy mogą wykorzystać naszą gościnność i otwartość. Dlatego należy zachować ostrożność, być uważnym, reagować oraz zgłaszać duszpasterzowi lub osobom zaufania, gdy:
10.1. Do duszpasterstwa przychodzi osoba nieznajoma, a szczególnie gdy jest starsza niż założony limit wieku.
● Dobrze jest zapytać o cel wizyty: “W czym mogę pomóc?”, “Czego pan/pani szuka w grupie studenckiej?”
● Zwrócić uwagę na niepokojące zachowania: np. rozglądanie się, wynoszenie rzeczy osobistych, części garderoby, sprzętu duszpasterstwa, niepokojące sygnały w rozmowach w tym dopytywanie się o dane kontaktowe świeżo poznanych osób, składanie propozycji, na przykład odprowadzenia do domu nowo poznanej osoby.
10.2. Ktoś wykazuje nadmierne zainteresowanie, śledzi cię lub wiesz, że śledzi kogoś innego, zbyt często inicjuje kontakt przez media społecznościowe, telefon czy inne środki komunikacji.
10.3. Ktoś nadużywa alkoholu lub stosuje inne substancje psychoaktywne.
10.4. Ktoś używa nieodpowiedniego, wulgarnego słownictwa, obraża kogoś, wyśmiewa lub dyskryminuje.
11. Postępowanie w relacjach duszpasterskich i towarzyszeniu/kierownictwie duchowym.
Osoba towarzysząca (duszpasterz, kierownik/towarzysz duchowy, lider, osoba zaufania):
11.1. Współtworzy profesjonalne środowisko spotkania, w którym zapewnione jest bezpieczeństwo.
11.2. Jest świadoma swojej pozycji zaufania i nieodłącznej nierównowagi sił, jaka towarzyszy każdej relacji duszpasterskiej.
11.3. Nie może wykorzystywać swojego stanowiska do używania władzy w sposób nieuzasadniony lub niewłaściwy.
11.4. W rozsądnych granicach jest dostępna dla każdej i dla każdego.
11.5. Wyjaśnia, w jaki sposób, w jakiej formie i w jakim zakresie może zapewnić opiekę duszpasterską lub kierownictwo/towarzyszenie duchowe.
11.6. Dba o to, by kontakt duszpasterski mógł być podjęty, utrzymywany i zakończony w sposób wolny. Jeśli jest zdania, że lepiej byłoby zakończyć kontakt duszpasterski, wyjaśnia to osobie zainteresowanej.
11.7. Oferuje pomoc nie przekraczając zakresu swoich kompetencji, a w razie potrzeby proponuje pomoc odpowiednich osób, w tym specjalistów.
11.8. Zachowuje roztropność, powściągliwość i dyskrecję w kontaktach z osobami, którym zapewnia opiekę duszpasterską, aby uniknąć wszelkich możliwych nieporozumień i/lub nawet pozorów zachowań przekraczających granice.
11.9. Opieka duszpasterska lub kierownictwo/towarzyszenie duchowe powinny odbywać się w odpowiednim miejscu i w odpowiednim czasie, chyba że chodzi o sytuacje nadzwyczajne. Rozmowy nie mogą odbywać się w miejscach lub w czasie, które powodują u osoby korzystającej z opieki dezorientację odnośnie natury relacji.
12.Procedury interwencji i zgłoszenia wykroczenia przeciw postanowieniom Kodeksu Dobrych Praktyk:
12.1 jeśli doświadczasz lub jesteś świadkiem sytuacji czy też zachowań sprzecznych z tym Kodeksem:
- nie ignoruj sygnałów;
- zachowaj spokój;
- wysłuchaj i nie oceniaj
- zanotuj oryginalne wypowiedzi, zwłaszcza gdy nie masz szybkiego kontaktu z duszpasterzem/osobą zaufania;
- zgłoś się do duszpasterza/osoby zaufania, gdzie możesz uzyskać dalsze wskazania.
12.2 jeśli sprawa nosi znamiona przestępstwa:
● możesz ją również zgłosić bezpośrednio na policję lub do prokuratury.
12.3 Jeśli Kodeks jest łamany przez duszpasterza/jezuitę/innego duchownego:
● należy zgłosić sprawę do osoby zaufania lub bezpośrednio do przełożonego albo do jego delegata;
● jeśli sprawa nosi znamiona przestępstwa kanonicznego możesz ją zgłosić bezpośrednio do przełożonego albo do jego delegata
● jeśli sprawa nosi znamiona przestępstwa ściganego przez państwowe prawo karne możesz to zgłosić bezpośrednio na policję lub do prokuratury albo do przełożonego duszpasterza lub jego delegata, którzy mają obowiązek zawiadomienia świeckich organów ścigania.
Informacje
W zgodzie z normami Stolicy Apostolskiej oraz wytycznymi Konferencji Episkopatu Polski dotyczącymi dochodzeń ws. nadużyć seksualnych duchownych wobec osób niepełnoletnich, w obu polskich prowincjach Towarzystwa Jezusowego mianowani zostali Delegaci ds. ochrony dzieci i młodzieży. Ich zadaniem jest przyjmowanie zgłoszeń i prowadzenie komisji stałej lub powołanej ad hoc do prowadzenia dochodzenia wstępnego we wspomnianych przypadkach.
Kontakt
o. Wojciech Bojanowski SJ – tel. 503 739 096, e-mail: ochrona@jezuici.pl
Delegat o. Prowincjała ds. ochrony dzieci i młodzieży – Prowincja Polski Południowej
Kontakt do fundacji:
Centrum Ochrony Dziecka
W dokumencie Konferencji Episkopatu Polski nt. prewencji nadużyć seksualnych wobec dzieci, młodzieży i osób niepełnosprawnych opisano również zakres kompetencji koordynatora ze strony Episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży. Biskupi zgromadzeni 22 czerwca 2013 r. w Wieliczce mianowali nim jezuitę o. Adama Żaka. Utworzone zostało także Centrum Ochrony Dziecka działające przy Akademii Ignatianum w Krakowie, którego zadaniem jest opracowywanie programów prewencji, szkolenia wolontariuszy i specjalistów w walce z nadużyciami seksualnymi wobec małoletnich, a także przyczynianie się do tworzenia bezpiecznych środowisk dla dzieci i młodzieży we wszystkich dziedzinach pracy duszpasterskiej, formacyjnej i wychowawczej Kościoła w Polsce.
Dane kontaktowe:
www: cod.ignatianum.edu.pl email: cod@ignatianum.edu.pl telefon: +48 785 032 106
